ถ่านหิน เป็นเชื้อเพลิงประเภทฟอสซิลอย่างหนึ่ง ซึ่งมีส่วนประกอบของสารประกอบคาร์บอนไม่น้อยกว่าร้อยละ 50 และยังมีสารประกอบอื่นๆ เช่น ไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจน และกำมะถัน เป็นต้น ส่วนใหญ่มีการใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า อุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ และอุตสาหกรรมที่ใช้หม้อไอน้ำ เช่น โรงงานกระดาษ และโรงงานชูรส เป็นต้น ในการเผาไหม้ถ่านหินจะมีการปล่อยก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) ไนโตรเจนออกไซด์ (NOx) คาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) ฝุ่นละออง และควัน ดังนั้น ก่อนนำเชื้อเพลิงไปใช้ต้องมีวิธีการจัดการกับมลพิษก่อน โดยอาจเลือกใช้ถ่านหินคุณภาพดีหรืออาจลดปริมาณสารพิษในถ่านหินก่อนนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิง หรือใช้เทคโนโลยีในการกำจัดมลพิษที่เกิดขึ้นก่อนปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม
ประเทศไทยมีแหล่งถ่านหินกระจายอยู่ทั่วทุกภาค ซึ่งเกิดจากซากพืชที่สะสมอยู่ตามแอ่งขนาดใหญ่และภายหลังเกิดการจมตัวของเปลือกโลกและมีตะกอนมาทับถมปิดทับนานหลายล้านปี จนเกิดการเปลี่ยนแปลงของซากพืชเหล่านั้นเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี กลายเป็นถ่านโดยมีความร้อนใต้เปลือกโลกเข้ามามีส่วนช่วยด้วย ซึ่งคล้ายๆกับวิธีการเผาถ่านในปัจจุบันที่นำไม้ฝืนมาเผาในที่ไม่มีอากาศหรือออกซิเจนจึงได้เป็นถ่านไม้แทนที่จะติดไฟไหม้ กลายเป็นแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ไป ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลซึ่งมีปริมาณสำรองอยู่มาก โดยแหล่งถ่านหินกระจายอยู่ในประเทศต่างๆทั่วโลก ทำให้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงที่มีความมั่นคงสูง ส่งผลให้มีราคาถูกกว่าเชื้อเพลิงชนิดอื่นโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ก๊าซธรรมชาติและน้ำมันเตา
ถ่านหินยังคงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมในการใช้เป็นเชื้อเพลิงของประเทศ เนื่องจากถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงที่มีแหล่งสำรองอยู่มาก และราคามีเสถียรภาพ รวมทั้งมีเทคโนโลยีในการจัดการมลพิษที่มีประสิทธิภาพ การเปลี่ยนจากถ่านหินมาใช้เชื้อเพลิงอื่นโดยเฉพาะก๊าซธรรมชาติจะทำให้สัดส่วนการพึ่งพาก๊าซธรรมชาติในการผลิตไฟฟ้าสูงมากเกินไป และจะก่อให้เกิดความเสี่ยงในการจัดหาพลังงานของประเทศ เนื่องจากในการใช้ก๊าซธรรมชาติเป็นเชื้อเพลิงจะต้องคำนึงถึงความสามารถในการจัดหาก๊าซธรรมชาติได้เพียงพอตลอดอายุการใช้งานของโรงไฟฟ้า และจะต้องมีการทำสัญญาซื้อขายก๊าซฯที่ผูกพันได้ตลอดอายุของโรงไฟฟ้า ซึ่งในปัจจุบันผู้จำหน่ายก๊าซฯ ยังไม่สามารถผูกพันการจัดหาก๊าซธรรมชาติได้ ตลอดอายุของโรงไฟฟ้า ส่วนพลังงานหมุนเวียนอื่นยังมีต้นทุนสูงอยู่มาก เหมาะที่จะใช้เป็นเชื้อเพลิงเสริมเท่านั้น ยังไม่สามารถใช้เป็นเชื้อเพลิงหลักเพื่อผลิตไฟฟ้าได้อย่างเพียงพอ